Xông nhà còn gọi là đạp đất. Chưa rõ nguồn gốc từ đâu nhưng tục lệ này được mọi người tin theo và đã trở thành một tập tục lâu đời của người Việt chúng ta.
Tục chọn người xông nhà đầu năm
Người ta tin rằng sáng ngày mùng một Tết, người đầu tiên bước vào sân nhà ai là đem theo với họ không những thời vận mà còn cả cá tính của người ấy và ảnh hưởng lên mọi người cư ngụ trong ngôi nhà suốt cả năm.
Hơn nữa, để tránh những chuyện trống đánh xuôi, kèn thổi ngược, gây trắc trở, gia chủ thường cẩn thận hỏi tuổi của người mà mình muốn nhờ xông nhà(hay đạp đất) để chắc chắn không bị xung khắc, sợ bị lấy đi bớt sự may mắn.
Viêc nhờ vả này thường diễn ra trong chỗ thân tình, quý nể nhau và lời yêu cầu phải đưa ra càng sớm càng tốt. Người xông nhà được chọn thường là đàn ông, được tin là nhẹ vía, có gia cảnh đề huề, êm ấm, dễ mang lại sự tốt lành.
Có nhà kỹ lưỡng hơn, còn dựa vào sao chiếu mệnh của người xông nhà. Nếu là Thái Dương thì rất tốt, công danh tài lộc sáng sủa hưng vượng. Nếu là sao Thái Bạch thì sạch cửa nhà, năm đó không nên nhận lời xông nhà cho ai cả.
Người ta tránh nhất những người tính tình bẳn gắt, keo kiệt hay gian ác, sức khỏe èo uột, cờ bạc, ruợu chè hoặc vợ nọ con kia, những người đang chịu tang…v.v…
Giữa đêm ba mươi, sau khi cúng giao thừa, cửa đóng lại là nội bất xuất, ngoại bất nhập, trẻ con không được lăng xăng chạy ra chạy vào, chờ sáng mùng một người tới xông nhà.
Người tới xông nhà mặc quần áp đẹp, chào hỏi gia chủ, đôi bên cùng nói những lời chúc tụng tốt đẹp nhất rồi an vị, uống trà hay ruợu ngọt xong sẽ lì xì làm phép cho con cháu trong nhà lấy hên.
Cũng có khi gia chủ không chọn được ai hay không muốn nhờ vả ai thì tự xông nhà lấy bằng cách rời khỏi nhà lúc còn năm cũ, đi lễ chùa xin lộc đầu năm và trở về sau nửa đêm để là người đầu tiên dẫm chân vào sân nhà.
Trong trường hợp này, người trong gia đình sẽ chuẩn bị nghênh tiếp vị gia trưởng như người khách quý đến xông nhà, đem sự an vui, thịnh vượng đến cho những người thân của mình. Bánh mứt sẽ được dọn ra, trà thơm được châm lên, mọi người sẽ cùng nhau nhấm nháp hương xuân đầu năm trong không khí đầm ấm và tràn trề hy vọng mới.
Ngoài ra, ngày mùng một Tết, người trong gia đình kiêng rời nhà đi xa cũng như khách khứa không nên tới ở lại.
Tục chọn người xông nhà đầu năm
Người ta tin rằng sáng ngày mùng một Tết, người đầu tiên bước vào sân nhà ai là đem theo với họ không những thời vận mà còn cả cá tính của người ấy và ảnh hưởng lên mọi người cư ngụ trong ngôi nhà suốt cả năm.
Hơn nữa, để tránh những chuyện trống đánh xuôi, kèn thổi ngược, gây trắc trở, gia chủ thường cẩn thận hỏi tuổi của người mà mình muốn nhờ xông nhà(hay đạp đất) để chắc chắn không bị xung khắc, sợ bị lấy đi bớt sự may mắn.
Viêc nhờ vả này thường diễn ra trong chỗ thân tình, quý nể nhau và lời yêu cầu phải đưa ra càng sớm càng tốt. Người xông nhà được chọn thường là đàn ông, được tin là nhẹ vía, có gia cảnh đề huề, êm ấm, dễ mang lại sự tốt lành.
Có nhà kỹ lưỡng hơn, còn dựa vào sao chiếu mệnh của người xông nhà. Nếu là Thái Dương thì rất tốt, công danh tài lộc sáng sủa hưng vượng. Nếu là sao Thái Bạch thì sạch cửa nhà, năm đó không nên nhận lời xông nhà cho ai cả.
Người ta tránh nhất những người tính tình bẳn gắt, keo kiệt hay gian ác, sức khỏe èo uột, cờ bạc, ruợu chè hoặc vợ nọ con kia, những người đang chịu tang…v.v…
Giữa đêm ba mươi, sau khi cúng giao thừa, cửa đóng lại là nội bất xuất, ngoại bất nhập, trẻ con không được lăng xăng chạy ra chạy vào, chờ sáng mùng một người tới xông nhà.
Người tới xông nhà mặc quần áp đẹp, chào hỏi gia chủ, đôi bên cùng nói những lời chúc tụng tốt đẹp nhất rồi an vị, uống trà hay ruợu ngọt xong sẽ lì xì làm phép cho con cháu trong nhà lấy hên.
Cũng có khi gia chủ không chọn được ai hay không muốn nhờ vả ai thì tự xông nhà lấy bằng cách rời khỏi nhà lúc còn năm cũ, đi lễ chùa xin lộc đầu năm và trở về sau nửa đêm để là người đầu tiên dẫm chân vào sân nhà.
Trong trường hợp này, người trong gia đình sẽ chuẩn bị nghênh tiếp vị gia trưởng như người khách quý đến xông nhà, đem sự an vui, thịnh vượng đến cho những người thân của mình. Bánh mứt sẽ được dọn ra, trà thơm được châm lên, mọi người sẽ cùng nhau nhấm nháp hương xuân đầu năm trong không khí đầm ấm và tràn trề hy vọng mới.
Ngoài ra, ngày mùng một Tết, người trong gia đình kiêng rời nhà đi xa cũng như khách khứa không nên tới ở lại.